Այս բլոգն էլ չի թարմացվելու։ Ինձ կարող եք հետևել LJ-ում կամ WP-ում.
srtik.livejournal.com
srtik.wordpress.com

15. Ինտերնետի հետ կապված պատմություն

Պատմությունս մի քիչ անհարմար է, բայց դե ինչ անեմ։ Ինտերնետի հետ կապված կարգին պատմություն չունեմ։ ։(
Ուրեմն մի ժամանակ որպես կամավոր հիվանդանոց էի գնում ամեն շաբաթ։ Մի օր էլ հեռախոսի մոտ նստած էի, էն հեռախոսի, որին միայն հիվանդանոցի տվյալ հարկի հիվանդներն են զանգում։ Այսինքն՝ երբ ինչ-որ խնդիր են ունենում, իրենց մոտ կոճակը սեղմում են, մեզ զանգ է գալիս, ու ասում են՝ ինչի կարիք ունեն։ Պատահում էր, որ քայլել էին ուզում ու բուժքրոջ օգնության կարիքն ունեին, կամ դուրս գալ էին ուզում, կամ ինչ որ ցավ էին զգում, դրա համար։ Զանգում էին նաև ձանձրույթից, որովհետև ուզում էին անընդհատ ինչ-որ մեկը լիներ իրենց մոտ։ Էդ հիվանդներին չէի սիրում։ Հազար անգամ աներեսի պես զանգում էին, քույրերն էլ արդեն սովոր էին…հեշտությամբ արհամարհում էին։ Չնայած՝ առավել ևս չէի սիրում, երբ արհամարհում էին։ Էդպես մի օր անընդհատ մի մարդ էր զանգում ու արհամարհանքի արժանանում։ Քույրերից մեկն ասեց՝ գնա մոտն, էլի, ինքը ոչ մի բանի կարիք չունի, ուղղակի զրուցել է ուզում։ Հիվանդասենյակ մտնելս ու էդ մարդու՝ մահճակալից ընկնելը մեկ եղավ։ Ոտքերն էլ կտրած էին։ Էն ոնց էր լացում ու գոռում։ Ահավոր տեսարան էր։ Վազեցի քույրերին կանչեցի, եկան բարձրացրին։ Ես թողեցի, գնացի հեռախոսի մոտ։ (Էդպես էլ չիմացա՝ ինչու էր զանգում անընդհատ, բայց հաստատ ինչ-որ բանի կարիք ուներ)…
Մեկ էլ էլի զանգ։ Էս անգամ հիվանդը փորձում էր խոսել, բայց չէր կարողանում։ Անհասկանալի հնչյուններ էր արտաբերում։ Գնացի մոտը։ Շատ ծեր, նիհար մարդ էր։ Մահճակալն էնպես էր ծալվել, որ խեղճ մարդը խրվել էր մահճակալի մեջ։ Քանի որ խոսել չէր կարողանում, դողացող ձեռքով մեկ փորն էր ցույց տալիս, մեկ մահճակալը. ուզում էր հասկացնել, որ ուղղեմ։ Ինձ էլ նախօրոք ասել էին, որ հանկարծ ոչ մի բանի ձեռք չտամ՝ առանց հարցնելու։ Քայլերս ուղղեցի դեպի դուռը, որ գնամ բուժքրոջը կանչեմ, գա իր հիվանդին տեր կանգնի։ Էս խեղճ մարդն իմացավ, թե իրեն լքում եմ. հիմա հո ձեռքը չի թափահարում, որ չգնամ, աննհագիստ շարժումներ է անում ու շարունակում իր անհարմար դիրքը ցույց տալ։ Ինչքան ասում էի՝ գնում եմ, էլի գամ, ոնց որ չհավատար։ Չգիտեմ՝ չէ՞ր հասկանում, թե՞ չէր հավատում, որ կվերադառնայի, որովհետև քույրերից շատերը գնում էին ու մոռանում հիվանդի մասին (ուրիշ հիվանդով էին տարվում)։ Մի խոսքով՝ վազելով գնացի կանչեցի, քույրն եկավ, հարմարեցրեց դիրքը, էդ մարդու սիրտը տեղն ընկավ։ Էնպիսի աչքերով էր նայում, որ արցունքներս հազիվ էի զսպում։
Մի խոսքով՝ էդ օրս էդպիսի դեպքերով լի ու մի տեսակ ծանր օր էր։ Իրիկունը ինտերնետի շնորհիվ ՄՍՆ-ով ընկերներիցս մեկի հետ էի խոսում ու էս դեպքը պատմում։ Գրեցի.
-Lsi, esor hivandanocum mi papik mek porn er cuyc talis, mek bed@, yes el chgitei inch anei…
Էս զրուցակիցս լրիվ ուրիշ բան հասկանալով՝ գրեց.
-Inch er cuyc talis?????
Գետինն էի մտել։ Հիմա ամեն անգամ մսջ գրելուց տաս անգամ մտածում եմ, նոր գրում։

14. Մի երգի պատմություն. Մշո աղջիկ

Շատ մտածեցի, թե ինչ գրեմ, բայց ինչ-որ երգի հետ կապված կոնկրետ պատմություն էդպես էլ մտքովս չանցավ։ Փոխարենը հիշեցի, որ փոքր էինք, մամաս առավոտյան մեր շորերը հագցնելու կամ լողացնելու ժամանակ սիրում էր «Մշո աղջիկ» երգը երգել։ Հենց սկսում էր՝ էս ի՜նչ սիրուն պատկեր ունես, սիրտս կանգնում էր։ Նվնվոցս կապում էի, թե՝ մի՛ երգի, մի՛ երգի, մի՛երգի, քույրս էլ, հակառակը, ասում էր՝ երգի։ Մաման էլ շարունակում էր երգել ու ժպտալ։
Մինչև հիմա տանել չեմ կարողանում, երբ մամաս երգում է։ Երբեմն խոհանոցում գործ անելիս որ քթի տակ երգում է, ստիպված եմ լինում հիշեցնել, որ չերգի, կամ էլ ինչքան մեզ բաժանող դուռ կա, փակում եմ, որ ձայնի ոչ մի կաթիլ չլսեմ։
Հետաքրքիրն այն է, որ եղբորս համար էլ էր միշտ էդ երգը երգում, բայց նրա դուրը շատ էր գալիս, մի տեսակ հանդարտվում էր, հենց մաման սկսում էր։ Կաթի շիշը տանում էր բերանն ու աչքերը սիրուն թարթելով՝ լսում ու նայում մամային։ Մի օր էլ, երևի 4 տարեկան կլիներ, հարևանի տանը հեռուստացույցով էդ երգն էին երգել, կռիվ էր արել, թե՝ անջատեք, թող չերգի, էդ իմ մամայի երգն ա։ Տեսնես՝ հիշո՞ւմ է հիմա։ Էս քանի օրը կհարցնեմ։ ։)
Մի խոսքով՝ էստեղ երաժշտությունն եմ տեղադրում։

13. Մի սիրո պատմություն

Իննսունականների երկրորդ կեսին հաճախ էի գնում տատիկիս տուն, որովհետև էդ թվերին թաղի էրեխեքը հետաքրքիր հավաքույթներ էին կազմակերպում ամեն շաբաթ ու մինչև ուշ գիշեր ասում-խոսում-ուրախանում։ Անչափ հաճելի էր էդ ամեն ինչը, ու ես միշտ ափսոսում էի, որ մեր գյուղում նման բան չկար։ Այսինքն՝ լիներ էլ, մաման ու պապան հաստատ չէին թողնի մթին դուրսը մնալ, որովհետև  ժամը տասին մենք արդեն քնած պիտի լինեինք։ Հանկարծ եթե տասն անց էր, իսկ մենք դեռ հեռուստացույցի առջև նստած էինք, պապան մի հատ թարս նայում էր, սուսուփուս վեր էինք կենում, գնում մեր սենյակ՝ քնելու։ Ես էլ թարսի պես միշտ քնի հետ կապված խնդիր եմ ունեցել, ու թեև գնում էի սենյակ, մինչև ժամը մեկն արթուն էի լինում։ Մթության մեջ նստում էի մահճակալիս՝ առանց վերմակով ծածկվելու, ու ընկնում մտքերի գիրկը։ Ձմեռներն էլ էդպես նստած փետանում էի։ Ինչևէ, եկավ մի շրջան, որ տատիկիս տուն գնալն ինձ համար դարձավ մեծ ուրախություն, որովհետև ազատություն էի ստանում։ Ոչ ոք չկար, որ ասեր՝ գնա քնի։ Երբ ուզում էի, էն ժամանակ էլ քնում էի։ ։) (Չնայած հետո մերոնք ինձ համար սիրուն պատի լուսամփոփ առան ու արդեն անիմաստ նստելու փոխարեն գիշերները հեքիաթներ էի կարդում։  Թեև քույրս էլի բողոքում էր, թե իրեն խանգարում է լույսը, ինձ համար մեկ էր)…

Ուրեմն ամռանը որ գնում էի տատիկիս տուն, գիշերն էրեխեքը լույս էին քաշում թաղի էրեխեքից ինչ-որ մեկի տան առջև, ամեն մեկն իր տնից աթոռներ էր տանում ու շրջան կազմած նստում էինք փողոցում։ Տատիկիս կողքի հարևանը երաժշտական գործիքներ ուներ՝ ակորդեոն, դհոլ, կլառնետ և այլն, իր տղաներին էլ  նվագել էր սովորեցրել։ Համոզում էինք նրանց, մեկ-մեկ հավեսի էին ընկնում, գործիքները հանում էին դուրս ու սկսում նվագել։ Երբեմն նրանց հայրն էլ էր միանում, նվագակցում ու սիրուն շոու էին մատուցում, բայց ինչպես ես էի հասկացել, տղաները նվագել չէին սիրում։ Մի տեսակ չեմուչումով էին նվագում միշտ, թեև իրենց տնից միշտ զուռնա-դհոլի ձայն էր գալիս, ու պահ էր գալիս, որ մարդ ներվայնանում էր ու չգիտեր՝ ուր փախչել։ Բայց դե մեզ համար որ նվագում էին էդ երեկոներին, հավես էր։

Մեկ-մեկ երանի եմ տալիս էդ օրերին… էնքան ուրախ էին բոլորը, էնքան բարի ու իրար հասնող, մի տեսակ անհոգ… Ո՞վ կմտածեր, որ հենց էդ նույն տղաները պիտի դառնային հանցագործ, ու որ նրանցից մեկը ցմահ բանտարկության էր ենթարկվելու՝ տուն թալանելու ու տանտիրոջը դաժանորեն սպանելու համար։ Ոչ մի կերպ չեմ պատկերացնում, թե որտեղից նրան էդքան դաժանություն։

Ինչևէ, եթե նրանք նվագելու հավես չէին ունենում, էրեխեքը մագնիտոֆոն էին միացնում ու սկսում պարել։ Թեև շատ էի սիրում էդ երեկոներին մասնակցել, պարել ահավոր չէի սիրում։ Մի օր էլ աղջիկներից մեկը որոշեց, որ ես էլ պիտի պարեմ։ Ու ձևական ջղայնանալով ասեց.
-Լավ ա, էլի, մենք պարում ենք, դու՝ նայում։ Մենք էլ ուզում ենք քեզ նայենք, պիտի պարես, վեր կա՛ց։
Վեր չկացա։
-Ես մեծ եմ, որ ասում եմ՝ լսի։ Համ էլ դու մեր մեջի փոքրն ես, ինչ ասում ենք, պիտի լսես,- ասեց ու քաշեց թևիցս։
Իրոք, որ փոքրն էի։ Իրենք բարձր դասարանների էրեխեք էին, ես 3-4րդ դասարան էի։ Ստիպված սկսեցի պարել։ Էս աղջիկն էնքան ուրախացավ, սկսեց թռվռալ, ու ասեց՝ տեսա՞ր ինչ հավես ա, դժվար բան չկա, էլ նստել չես ուզի…
Մեկ էլ պարի ընթացքում խեղճի ոտքը ոլորվեց, թե ոտքի տակ քար ընկավ կամ ինչ, փռվեց գետնին…
-Աստված պատժեց։ Էս էրեխուն որ չստիպեիր տեղից հելներ, տենց չէր լինի,- նկատեց էրեխեքից մեկը։
Էդ օրվանից ինձ չստիպեցին պարել։ ։)


Ուրեմն մեր ուրախ երեկոներին թաղի ջահելներից երկուսը չէին մասնակցում։ Մեկը Դավիթն էր՝ չափից դուրս լուրջ տղա։ Ինձ համար ինքն էն ժամանակ շատ մեծ էր թվում, բայց հիմա որ մտածում եմ՝ երևի դպրոցը նոր էր ավարտել, այսինքն՝ դեռ բանակ չէր գնացել (Հաստատ չգիտեմ։ Գուցեև իրոք մեծ էր ու ինչ-ինչ պատճառներով ուշ գնաց բանակ)։ Երբեմն դուրս էր գալիս, գլանակը ձեռքին իրենց դարպասի դիմաց կանգնում, ծխում, վերջացնում ու մտնում ներս։ Ինչքան էրեխեքը կանչում էին, չէր գալիս ու ոչ մի անգամ չմիացավ մեզ։
Մյուսն Անժելան էր, չտեսնված գեղեցկության տեր մի աղջիկ, որն ընդամենը 5-10 րոպեով գալիս նստում էր, արագ-արագ զրուցում, ոնց որ փշերի վրա լիներ, հետո բարի գիշեր էր մաղթում ու գնում տուն։ Էդպես էլ չհասկացա՝ ինչու։ Երևի ծնողները չէին թողնում, որ մինչև ուշ գիշեր մեզ հետ մնար։ Շատ նուրբ ու համեստ աղջիկ էր ու միշտ սիրուն, կոկիկ էր հագնվում։ Շատ էի ուրախանում, որ գալիս էր մեզ մոտ ու չէի ուզում, որ գնար…

***
Մի օր Անժելան ու Դավիթն անհետացան գյուղից։ Միասին փախել էին։ Անժելայի հայրն իր տեղը չէր գտնում ու հավանաբար չէր հանդարտվում, որովհետև զույգը մոտ չորս ամիս «ջրի երես դուրս չեկավ»։ Անձամբ ես էնքան ուրախ էի իրենց համար, հա՛մ Դավիթին էի շատ հավանում, հա՛մ Անժելային։ Ու իմ մանկական ուղեղի համար իրանք չտեսնված կատարյալ զույգ էին։ Չնայած գյուղում տարածված խոսակցություններից էլ երևում էր, որ բոլորը կողմ էին նրանց միացմանը։ ։))
Վերջապես նրանք գարնանն եկան ու մեծ հարսանիք արեցին։ Շատ սիրուն հարս էր Անժելան, Դավիթն էլ սիրուն փեսա։ Էնքան ուրախ էին երկուսն էլ, էնքան երջանիկ, ու դրանից ավելի լավն ու կատարյալ էին թվում աչքիս։

Եթե առաջ Անժելային ժամանակ առ ժամանակ տեսնում էինք, ապա հարսանիքից հետո, ցավոք, իզ ու թոզը կորավ։ Ոչ մի անգամ տնից դուրս չէր գալիս։ Դավիթն էլի իր պարտքը կատարում էր ամեն օր դուրս գալով ու դարպասի առջև գլանակը ծխել-ներս գնալով. Անժելան չկար ու չկար։ Մի օր տատիս հարցրեցի՝ բա ինչի՞ Անժելան հեչ դուրս չի գալիս։ Ասեց. «Անժելան արդեն ամուսնացած կին ա, դուրս գա ի՞նչ անի։ Համ էլ Դավիթը շատ խիստ ա, նրան դա դուր չի գա»։
-Պահ,- ասեցի։
Տատս էլ թե՝ էդ քո հասկանալու բանը չի։

***
Ես որ իմ գիրք-տետրերով էի ընկնում, մոռանում էի ամեն ինչի մասին ու թե որտեղ եմ գտնվում։ Մի օր էլ նկարչությամբ էի տարվել տատիս տանը, երբ «վերադարձա աշխարհ», տատս տանը չէր։ Մտածեցի՝ երևի այգի ա գնացել ու դուրս եկա, որ գնամ նրա մոտ։ Դավիթն իրենց դռան մոտ կանգնած էր, էդ պահին էլ Անժելայի եղբայրներն էին անցնում փողոցով։ Մեծ եղբոր ու Անժելայի տարբերությունը երևի մի տարի կլիներ, իսկ փոքրը 6-7 տարեկան էր։ Մեծը կանգնեց, բարևեց Դավիթին, մի քանի բառ չէին փոխանակել, մեկ էլ Անժելան գլուխը դուրս հանեց, հենց նկատեց, անմիջապես վազեց դեպի փոքր եղբայրն ու գրկեց նրան. մի փաթաթվել փաթաթվեց, նենց կարոտով ու սիրով, որ միայն կինոներում էի տեսել էդպիսի բան։ Չհասկացա, թե ինչ ա կատարվում։ Ախր ընդամենը երկու քայլ ներքև էին ապրում եղբայրները, ինչո՞ւ պիտի էդպես կարոտեր։ Մեկ էլ Դավիթն արհամարհական ասեց՝ անցի ներս։ Այ քեզ բան։ Ուրեմն Անժելային տնից դուրս գալ չէր կարելի, ուր մնաց թե գնար եղբայր տեսնելու։ Խեղճը ձայները լսել էր ու իրեն դուրս գցել՝ մոռանալով կապանքների մասին։
Էդ մի երկու րոպեի ընթացքում տատիս մասին լրիվ մոռացած՝ կանգնել ու ապշահար իրենց էի նայում։ Անժելան առաջվանը չէր։  Իր սանդալների փոխարեն հագել էր կոպիտ կալոշներ, ծնկներից ներքև հասնող յուբկա, տղամարդու սպորտային հագուստ, վրայից՝ ժիլետ, մազերն էլ անխնամ հավաքած էր։ Մի խոսքով՝ դարձել էր օրուգիշեր բանուգործի հետևից ընկած ու իր մասին մոռացած տնային տնտեսուհի։ Էն Անժելայից մնացել էր միայն նուրբ դեմքը։

Մի որոշ ժամանակ անց Դավիթը գնաց բանակ։ Անժելան էլի դուրս չէր գալիս, նույնիսկ հայրական տուն չէր գնում՝երևի վախենալով, որ սկեսուրը Դավիթի ականջին կհասցնի էդ ամենն ու նրան դա դուր չի գա։ Դավիթի գնալուց մի քանի ամիս անց Անժելան երեխա ունեցավ ու տեղափոխվեց հորանց տուն։ Հիշում եմ՝ սկեսուրը մի օր տատիկիս հետ խոսում էր, ես էլ չդիմացա ու հարցրի՝ բա Անժելան ո՞ւր ա։ Ժպտաց,  թե՝ Անժելան իրանց տանն ա, երբ որ Դավիթը գա, էլի կգա։ Իբր Դավիթը նամակ էր գրել ու թույլ տվել, որ Անժելան գնա հորանց տուն։
Էդ ժամանակ արդեն երբեմն մոր ու երեխայի հետ Անժելան դուրս էր գալիս ու քայլում իրենց տան շրջակայքում։ Էլի դարձել էր առաջվա սիրուն Անժելան…

Ժամանակն էնպես արագ գլորվեց, որ Դավիթը վերադարձավ։ Վերադարձավ, բայց ոչ մենակ, այլ մի շեկ զզվելի կնոջ հետ, ու դա դեռ հերիք չի, շուտով երեխա էին ունենալու մարդիկ։

Դրանից հետո էլ Անժելային չտեսա։

Երբ գնում էի տատիս տուն, միշտ էդ շեկ կնոջն էի տեսնում փողոցում՝ երեխային գրկած-կանգնած։ Դավիթն էլ ինչպես միշտ գլանակը ձեռքին պպզում էր դարպասի առջև։ Ոնց չէի ուզում տեսնել, մի տեսակ ահավոր թշնամանք էր առաջացել մեջս էդ մարդու նկատմամբ։ Ու որ դուրս էի գալիս խանութ-մանութ գնալու, չէի էլ բարևում, կարծես չէի ճանաչում։ Տատս էլ ինձ փորձում էր խրատել, թե չի կարելի, ամոթ ա։ Մի գրամ ամոթ էլ չէի զգում, ասում էի՝ թող ինքն ամաչի։ Բայց դե հիմա երևի ինքն էդպես երջանիկ էր… Էն ժամանակ ինձ համար շատ անհասկանալի էր, թե ոնց կարող է սերն անհետանալ, ցնդել ու էդպիսի բան կատարվել։

Անժելան էդպես էլ չքացավ բոլորի աչքից։ Ու մոռացվեց։ Սկզբում անընդհատ հարցնում էի տատիս՝ բա Անժելան ու՞ր ա։ Ասում էր՝ իրենց տանն ա, ո՞ւր պիտի լինի, բայց էդպես էլ ոչ մի անգամ չտեսա։

Մի քանի տարի անց, 2004-ի մայիսին պատրաստվում էի ԱՄՆ գալու։ Քույրս դիսկեր էր ուզել՝ ասելով, որ դրանք էնտեղ շատ թանկ են։ Մորքուրի հետ մի օր հարմարեցրինք ու գնացինք խանութ։ Ձեռքի հետ էլ մտանք կողքի խանութը։ Միանգամից ճանաչեցի Անժելայի մամային. գիտեի, որ իրենք խանութ ունեին, բայց հեչ չէի եղել էդտեղ։ Թոռն էլ մոտն էր, մոտ չորս տարեկան սիրուն ժիր աղջնակ էր։ Էնտեղ մի ուրիշ կին էլ էր նստած, որին չճանաչեցի։ Մորքուրը մի քիչ խոսեց Անժելայի մոր հետ, էրեխուն սիրեց, մեկ էլ Անժելայի մաման էրեխուն ասեց՝ գնա մորդ մոտ, ու էդ պահին էն կինը վեր կացավ եկավ էրեխուն հետևելու։ Մորքուրի հետ էլ սկսեց մի քանի բառ փոխանակել։ Ես էդտեղ մնացի շշմած, որովհետև մի պահ թվաց, թե Անժելան էր։ Մեկ մտածում էի ինքն ա, մեկ՝ չէ։ Անհամբեր սպասում էի դուրս գայինք, որ մորքուրին հարցնեի։ Ու էդպես էլ արեցի։
-Մորքուր, էդ ո՞վ էր որ… էն սև շորերովը։
-Էդ կնգա աղջիկն ու թոռն էին։
-Անժելա՞ն էր։
-Հա՜ հա։ Լավ էլ հիշում ես։
Շոկի մեջ էի։ Անժելան, որ մոտ 21-22 տարեկան պիտի որ լիներ ամենաշատը, իր մորից ծեր էր երևում։ Դիմացի ատամն ընկել էր, մի քանիսը՝ փչացել։ Ինքն ահավոր նիհարել էր, մազերի մեջ հատուկենտ սպիտակներ կային։ Ծիծաղելուց էլ դեմքը մի տեսակ կնճռոտվում էր…
Հավատս չէր գալիս։ Չկար առաջվա գեղեցկուհին։

Անժելան շուտ էր ծերացել… ։(

12. Իմ սիրելի վայրի մասին

Երբ ԱՄՆ-ում պապան վերջապես մեքենա գնեց, սկսեցինք քիչ-քիչ մեզ համար Կալիֆոռնիան բացահայտել։ Ծովափների ու լճերի մեծամասնությանը երկու տարում կարգին ծանոթացանք։ Պատահել է, որ յոթ ժամ միայն քշել ենք, ինչ է թե քարտեզի վրա նշմարած նոր լիճը գնանք։ Քանի որ պապայի խելքը բնության համար իրենը չի, շատ է սիրում, աշխարհի ծերն էլ կգնա դրա համար, բայց որ ասենք՝ ինչ-որ քաղաք գնանք, օրինակ՝ Ֆրեզնո, չի քշի, ու մինչ օրս էլ չենք գնացել։
Հիմա որ հիշում եմ, զարմանում եմ, թե ոնց չէինք ալարում ամեն շաբաթ լիճ կամ ծով գնալ, բայց միևնույն ժամանակ մի տեսակ կարոտում եմ էդ օրերը։ Եկավ մի պահ, որ մաման կտրուկ հրաժարվեց մեզ հետ էդպիսի տեղեր գնալ՝ դրանք չորուցամաք տեղեր անվանելով, պապան էլ սկսեց շաբաթ օրերն էլ աշխատել, էդպես քիչ-քիչ մոռացանք մեր փոքրիկ ճանապարհորդությունների մասին։
Մեր  գնացած բոլոր լճերից  Էլիզաբեթ լիճը դարձավ իմ սիրելի տեղը, այսինքն՝ լճի այն ափը, որտեղ մարդկային ձեռք չի կպել. ոչ մի նստարան ու եսիմ ինչեր չկան, միայն ծառեր ու թփեր են։ Քանի-քանի անգամ պապային ասել եմ, որ էդ լիճը գնա, կգնամ, եթե չէ, ուրեմն չէ… ու գնացել ենք։ Մաման էլ թարսի պես չսիրեց էդ տեղն, ու հենց իմանում էր՝ էդտեղ էինք գնալու, ասում էր. «Էն սիրուն սարքած ափերը թողած, էդ չոլն եք գնում, թե ի՞նչ եք գտել, չեմ հասկանում»։
Նախ էդ չոլում մարդ չկար, շատ հանգիստ ափ էր. իսկական մաքուր օդ շնչելու տեղ։ Հետո՝ էդ տեղն ինձ Հայաստանն էր հիշեցնում։ Գյուղում օգոստոսյան շոգին որ իջնում էինք Դեբեդ, մեր կողմում ոչ մի ծառ չկար, ամայի էր, արևն էլ այրում էր։ Ծանծաղ մաս էինք գտնում, գետն անցնում, վրացիների կողմը գոնե էլի ծառեր կային։ Էն ժամանակ մի հարմար տեղ էինք գտել ու «սեփականաշնորհել»։ Նստում էինք էդ ծառերի տակ՝ գետի ափին, ու թվում էր, թե աշխարհի ամենազով տեղում ենք։
Էլիզաբեթի ափին էլ նստում էի գետնին, հենվում ծառի բնին ու մտովի տեղափոխվում Դեբեդի ափ։ Պապան էլի իր ուդոչկան հարմարեցնում էր, ինչպես գյուղի լճում էր անում, ու հանգիստ նստում ափին… Որ փոքր էինք ու պապայի հետ իջնում էինք ձուկ բռնելու, սկսում էինք ձանձրանալ ու անընդհատ համոզում, որ գնանք տուն։ Իսկ պապան  ժամերով մեծ համբերությամբ կնստեր ափին՝ հույսով, թե ձուկ է բռնվելու։ Օրեր էին լինում՝ բռնվում էր, օրեր՝ չէ։ Հիշում եմ՝ մի անգամ քրոջս լացացրի (փոքր ժամանակ խեղճին շատ էի ճնշում), պապան ջղայնացավ վրաս ու ինձ, որպես պատիժ, չտարավ ձկնորսության։ Միայն քրոջս ու զարմիկներիս տարավ։ Ես էլ պապիս զահլեն էնքան տարա, մինչև համաձայնեց ինքն էլ ինձ տանել։ Սկզբում իջանք լիճ, էնտեղ չէին։ Ես մի հատ մտա իմ արևին լողացի, հավեսս հանեցի, հետո նոր գնացինք գետ ու մերոնց գտանք։ Քույրս էլ մոռացել էր, որ իրեն նեղացրել էի, սրտանց ուրախացավ, որ պապիկի հետ հասել էի իրենց։
Մի օր Էլիզաբեթում նստած էդ օրերն էինք հիշում, ձեռքիս մի մեծ ճիպոտ կար, հավեսի համար մաքրում էի։ Մեկ էլ ասի՝ Վալ, հլը սպասի խփեմ, տեսնեմ կլացե՞ս, ու առանց երկար-բարակ մտածելու՝ ճիպոտը թեթևակի իջեցրի Վալի գլխին։ Էս Վալն սկսեց լաց լինել։ Դու մի ասա ճիպոտի վրա փշանման մաս էր եղել, չէի նկատել, էդ մասը գլուխը ցավեցրել էր։ Գլխին «պոպոզ» դուրս եկավ։ Պապան էլ թե.
-Էլի սկսեցիք իրար միս ուտե՞լ. հիմա էլ հո փոքր չեք։ Վալյուշ ինչի՞ խելոք չես մնում։
Խեղճ Վալը հեկեկալով. «Ես ի՞նչ արեցի, իրան ասա, տեղը հանգիստ չի նստում,-շրջվեց դեպի ինձ,- էդ ճիպոտը տուր քո գլխին տամ, տեսնեմ դուրդ կգա՞»։
Անկախ ինձնից ծիծաղս եկավ ու ասեցի՝կներես։
Պապան էլի. «Վալյուշ, լավ, էրեխա չես, իյա»։
-Մենակ Վալյո՛ւշ-Վալյո՛ւշ, մի՛շտ Վալյուշ, մի հատ Նարին չասեք հանկարծ։
Հինգ րոպե անց էլի մոռացավ, որ նեղացրել եմ, ինչպես հին ժամանակներում, բայց էս անգամ գլխի «պոպոզը» մի որոշ ժամանակ մնաց։ ։)

Էլիզաբեթից բացի նաև էնտեղ գնալու ճանապարհն եմ սիրում։ Միշտ առավոտ շուտ՝ մոտավորապես ժամը հինգին էինք տանից դուրս գալիս, երբ օդը սառն էր, ճանապարհը՝ մառախլապատ։ Մառախուղի համար ուշքս իմը չի։ Ճամփին կանգնում էինք, տաք սուրճ վերցնում ու շարունակում։ Մոտ մեկուկես ժամ էր տևում Էլիզաբեթ հասնելը։ Որոշ հատվածներ հիշեցնում էին մեր գյուղից Վանաձոր տանող ճանապարհը, հատկապես Ալավերդու մասերը։ Էնքան հավես էր։ Լեռնային ճանապարհների համար էլ է ուշքս գնում, ցավոք դրանք էստեղ էնքան էլ շատ չեն։

Վաղուց Էլիզաբեթ չենք գնացել։ Մերոնց հավեսի գցեմ, մի օր գնանք…

11. Իմ երազանքի մասին

Միշտ երազել եմ մենակ ապրելու մասին։ Մոտավորապես պատկերացնում էի, որ առավոտյան արթնանում եմ, սուրճս խմում, գնում գործի։ Երեկոյան գալիս եմ տուն, ամեն ինչ իր տեղում է, նույնիսկ առավոտյան կիսատ թողած սուրճիս բաժակը։ Ուտելու բան եմ սարքում, ուտում, հետո նստում եմ կա՛մ կինո  նայում կոմպով (հեռուստացույց չունեմ), կա՛մ գիրք եմ կարդում։ Երբեմն էլ երաժշտություն եմ միացնում ու նկարում։ Եթե հոգնում եմ, էդպես էլ թողնում եմ ներկերս՝ իմանալով, որ ոչ ոք ձեռք չի տալու։ Կարևորը՝ շուրջս միշտ իմ երազած լռությունն է. ոչ ոք չի խոսում, ոչ ոք չի զանգում։

Արդեն մոտ մեկուկես ամիս է, ինչ տեղափոխվել եմ։ Ճիշտ է, մենակ չեմ ապրում, երկու ռումմեյթ ունեմ, բայց լռությունս ապահովված է։ Ռաշմին առավոտյան գնում է լաբ, երեկոյան գալիս, իր ճաշն եփում-ուտում ու գնում իր սենյակ։ Գոհարն էլ կամ գիրք է կարդում, կամ կոմպի մոտ է, էլի ձայնը դուրս չի գալիս։ Մինչև չխոսաս, չի խոսա։ Էդպես ամենքս մեզ համար ապրում ենք։
Հուլիսին նրանք հանգստանալու էին գնացել, ես դասերի պատճառով տանն էի մնացել։ Չորս օր մենակ էի. պիտի որ իմ երազած կյանքը լիներ, բայց մի տեսակ նենց անհետաքրքիր էր։ Նախ որ մենակ էի, ճաշ եփելու հավես բացարձակապես չունեի։ Հասկացա, որ չոր հաց ու պանիրով էլ յոլա կգնամ, բայց ինքս ինձ համար չեմ կանգնի ճաշ-մաշ եփեմ։ Շատ-շատ բրինձ խաշեմ ու վերջ։ Հետո էլ լրիվ աշխարհից կտրված ոնց որ լինեի։ Չորս օր բերանս չէր բացվել։ Վերջին օրն էլ արդեն անհամբեր սպասում էի, որ վերադառնային։ Մի բան էլ հասկացա, որ չնայած էնքան էլ շփվող մարդ չեմ, մի փոքր շփման կարիք այնուամենայնիվ ունեմ. առանց դրա չեմ կարող ։
Ուղղակի մեր տանն ինձ մոտ էնպիսի տպավորություն էր, որ բոլորն անվերջ խոսում են։ Մաման գործից գալիս էր ու սկսում իր օրից/գործընկերներից պատմել։ Հետո ընկերուհիներն էին զանգում, նրանց հետ էր խոսում։ Պապային իր ծանոթներն էին զանգում։ Հովոն սկայպով առավոտից իրիկուն իր ընկերների հետ էր խոսում։ Վալը գալիս էր տուն ու ջղայնացած իր գործընկերների արարքներից պատմում։ Բոլորը խոսում, խոսում, անվերջ խոսում էին։ Էնպես էր լինում, որ մաման նույն բանը սկզբում ինձ էր պատմում, հետո պապան էր գալիս, նրան էր պատմում, հետո՝ Վալին… Վրաս ահավոր ազդում էր էդ ամեն ինչը։ Ուժս միայն Հովոյի վրա էր պատում ու ամբողջ օրն ասում էի՝ Հովո, հերիք ա, սուս… Հովո, հերիք ա, սուս։ Երբեմն էլ Վալին էի ասում՝ կներես, բայց ստոպ, մի պատմի, էլի։ Խեղճը վատ էր զգում, թե՝ բա ո՞ւմ պատմեմ…
Առավոտյան աչքերս բացում էի, մեկ էլ Վալն սկսում էր՝ էսօր նենց տարօրինակ երազ եմ տեսել, բլա բլա բլա։ Երբեմն չէի լսում, իմ մտքերի գիրկն էի ընկնում, ինքն ուղղակի շարունակում էր պատմել։ Երբեմն չէի կարողանում չլսել, ատամներս սեղմած մի կերպ սպասում էի, թե երբ պիտի վերջանար երազը։ Երբեմն էլ չէի դիմանում ու ասում էի՝ ինձ մի պատմի, գնա ջուրը բացի ու սկսի պատմել, թող գոնե առավոտս լուռ դիմավորեմ։ Ինքն էլ ինադ էր ընկնում, թե՝ պատմելու՛ եմ, ուզում ես լսի, ուզում ես՝ չէ։ ։D Լռության կարոտ էի, միշտ երազում էի լուռ միջավայրում ապրելու մասին ու ինձ թվում էր, որ միակ ելքը մենակ ապրելն է, սակայն ընդամենը մի քանի օր մենակ մնալով հասկացա, որ չէ…
 Մի խոսքով՝ հիմա ոչ թե մենակ ապրել եմ երազում, այլ մեկի հետ, ով գիտի լռությունն ինչ է։ Հեչ որ չէ, մի հատ սիրուն շուն կառնեմ. ես կխոսեմ, ինքը կլսի։ ։)))

10. Ուրիշի պատմած պատմություն, որն ուժեղ տպավորվել է

Մորական տատս միշտ հետաքրքրվում ու փնտրում էր եղեռնից հետո ցիրուցան եղած իր հարազատներին։ Թեև ինքը նրանց երբևիցե չէր տեսել, բոլորի մասին լսել էր ծնողներից ու սրտանց ուզում էր գտնել նրանց։ Էդ հարցով նաև ավելի ակտիվորեն զբաղվում էր նրա եղբայրը, որ հանկարծակի մի օր սրտի կաթվածից մահացավ։
Եղբոր մահվան տարուն, գերեզմաններում շիրմաքարերից մեկին տատս մի կնոջ նկար է նկատում, հետո իր քույրերին ասում է, որ էդ քարի վրայի կնոջն իրենց տան նկարներից մեկում տեսել է։ Որոշ ժամանակ անց սկսում են հետաքրքրվել ու պարզել, թե էդ մահացած կնոջ բարեկամները որտեղ են ապրում։ Պարզվում է, որ հասցեն փոխված է լինում, ինչ որ տեղափոխված են լինում…
Ահագին ժամանակ անց վերցնում են էդ նկարն ու գնում նոր գտած հասցեով։ Դուռը մի մարդ է բացում, տատս ասում է, որ իրենք անկոչ հյուրեր են ու մի  հարցով են եկել։ Շատ բարեհամբույր մարդ է լինում, հրավիրում է ներս, սուրճ են հյուրասիրում, ընթացքում էլ տատս նկարը ցույց է տալիս ու ասում, որ նկարում իր հորեղբոր ընտանիքն է, որին վաղուց փնտրում են, անուններն է ասում, պատմում է թե կոտորածից առաջ ովքեր են եղել, երբ է վերջին անգամ իր հայրը նրանց տեսել և այլն։ Նաև ասում է, թե ինչու են էդ հասցեով եկել. շիրմաքարի նկարի կինը հենց էդ նկարի միջի կինն է լինում, որը և տատիս հորեղբոր կինն է։ Տանտերը լսում-լսում է ու վեր կենում սուսուփուս գնում կողքի սենյակ։ Հետո գալիս է՝ ձեռքին նույն նկարից ու ասում, որ էդ կինն իր մայրն է եղել։ Փաստորեն տատիս հորեղբոր տղան է լինում։ Գրկախառնվում են, ուրախանում, էդ մարդն էլ է ասում, որ շատ է նրանց փնտրել, բայց ապարդյուն։ Ուղղակի նրա ազգանունը փոխված է լինում, քանի որ անմիջապես հոր մահից հետո մայրը նրան քեռու ընտանիքին է տված լինում, քեռին է իրեն պահում-մեծացնում, ուստի ինքը քեռու ազգանունն է կրում…
Էդպես արդեն նոր բարեկամական կապ է ստեղծվում։ Երկու կողմն էլ անկեղծ ուրախացել էր։ Ցավալին այն է, որ տատիկիս հորեղբոր տղան որ լսում է տատիկիս  մահացած եղբոր անունը, ասում է, որ ճանաչում է նրան։ Իրենք միասին նույն հիմնարկում են աշխատած լինում, բայց ոչ մեկի մտքով անգամ չի անցնում, որ հորեղբոր տղաներ են։
Մի խոսքով՝ էս ամեն ինչը ութսունական թվականներին է տեղի ունեցել։  Տատս էնքան լավ էր պատմում, ու էնպես է տպավորվել, որ թվում է՝ ես էլ եմ ականատես եղել էդ ամեն ինչին։ ։)
Ափսոս, որ կարգին գրել չկարողացա։